[Nauka jęz. hiszpańskiego] Lekcja 9 - Cómo es? La familia, los posesivos.

19.09.2014

[Nauka jęz. hiszpańskiego] Lekcja 9 - Cómo es? La familia, los posesivos.

[Nauka jęz. hiszpańskiego] Lekcja 9 - Cómo es? La familia, los posesivos.

Na dzisiejszej lekcji poznamy wiele słówek z opisu człowieka. Od wyglądu po cechy charakteru. Ale będzie też spora część gramatyki (za którą mam nadzieje, nie zabijecie mnie XD), ale niestety nie chciałam dzielić posta na kilka rozdziałów. Więc macie wszystko w jednym, sporo rzeczy dodatkowo omówimy sobie wkrótce, więc nie martwcie się  wszystko opanujecie z czasem.

Wyjątkowo przy tej lekcji parę ochotniczek mogło poczuć się jak ja i napisać rozdziały do lekcji. Za tą pomoc serdecznie dziękuję! Nie było to łatwe zadanie, a mnie sporo ułatwiło pracę, bo patrząc na tekst, lekcja pewnie przeze mnie napisana zostałaby dopiero za tydzień.

Serdeczne podziękowania dla:  Sandry, Oli, Pauliny, Zuzy i jeszcze raz Pauliny.

Poprzednie lekcje:
LEKCJA 1 - ALFABET 
LEKCJA 2 - PRESENTARSE
LEKCJA 3 - NACIONALIAD
LEKCJA 4 - LOS NÚMEROS PARTE 1
LEKCJA 5 - ARTÍCULO
LEKCJA 6 - LA CLASE
LEKCJA 7 - LA CASA
LEKCJA 8 - SUSTANTIVOS Y ADJETIVOS

¿Como es? - jaki jest?

Z czasownikiem SER - być:

ALTO - wysoki, BAJO - niski, GORDO - gruby, DELGADA - szczupły, FEO - brzydki,BONITO - ładny, JOVEN - młody, VIEJO - stary, MENOR - stary, MORENO - jasnowłosy, RUBIO - ciemnowłosy, CALVO - łysy, FUERTE - silny, DÉBIL - słaby,VAGO - leniwy, SIMPATICO - sympatyczny, ANTIPATICO - niesympatyczny,TRANQUILO - spokojny, NERVIOSO - nerwowy, SERIO - poważny, CALLADO - milczący, HABLADOR - wygadany, TONTO - głupi, INTELIGENTE - inteligentny,AGRADABLE - atrakcyjny, SENCILLO - normalny, TRABAJADOR - pracowity,DIVERTIDO - rozrywkowy, ABIERTO - otwarty, CINCERO - szczery, TIMIDO - nieśmiały

Z czasownikiem TENER - mieć:

LOS OJOS - oczy, VERDE - zielone, AZULES - niebieskie, NEGROS - czarne, GRISES - szare

EL PELO - włosy, LARGO - długie, CORTO - krótkie, RIZADO - kręcone, LISO - proste,MORENO - jasnowłosy, RUBIO - ciemnowłosy

BARBA - broda, BIGOTE - wąsy

Z czasownikiem LLEVAR - nosić:

BARBA - broda, BIGOTE - wąsy, GAFAS - okulary, ROPA - odzież, CAMISETAS - koszule, PANTALONES - spodnie, FALDAS - spódnice, VESTIDOS - sukienka,BAÑADOR - kostium

La familia

PLURAL	TŁUMACZENIE	SINGULAR MASCULINO		SINGULAR FEMENINO
los padres	RODZICE	el padre	TATA	la madre	MAMA
los hijos	DZIECI	el hijo	SYN	la hija	CÓRKA
los hermanos	RODZEŃSTWO	el hermano	BRAT	la hermana	SIOSTRA
los abuelos	DZIADKOWIE	el abuelo	DZIADEK	la abuela	BABCIA
los tíos	WUJKOWIE	el tío	WUJEK	la tía	CIOCIA
los primos	KUZYNOWIE	el primo	KUZYN	la prima	KUZYNKA
los nietos	WNUKOWIE	el nieto	WNUK	la nieta	WNUCZKA
los sobrinos	BRATANKOWIE	el sobrino	BRATANEK	la sobrina	SIOSTRZENICA
los cuñados	SZWAGROWIE	el cuñado	SZWAGIER	la cuñada	SZWAGIERKA
los suegros	TEŚCIOWIE	el suegro	TEŚĆ	la suegra	TEŚCIOWA
los yernos	ZIĘCIOWIE	el yerno	ZIĘĆ	la yerna	SYNOWA

 

EL MATRIMONIO - małżeństwo, EL MARIDO - mąż, LA MUJER - żona, CASADO - żonaty, CASADA - mężata, SOLTERO - kawaler, SOLTERA - panna, LOS NOVIOS - para, LA PAREJA - para, EL NOVIO- chłopak, LA NOVIA - dziewczyna, MEDIA HERMANA - przyrodnia siostra, EL HIJO UNICO - jedynak, LA HIJA UNICA - jedynaczka

Pronombre - zaimek 

W języku hiszpańskim, podobnie jak w języku polskim, rozróżniamy kilka rodzajów zaimków (pronombres). Zaimki mogą zastępować w zdaniu między innymi: rzeczowniki, przymiotniki, przysłówki lub liczebniki. Pełnią funkcję tej częśći mowy, którą właśnie zastępują. 

Pronombres personales - zaimki osobowe

Zaimki osobowe (pronombres personales) jako jedyna część mowy w języku hiszpańskim odmieniają się przez przypadki. Przyjmują różne formy w zależności od funkcji, jaka pełnią w zdaniuna przykład: 

• * YO SOY ALTA. - Jestem wysoka. 
• * TÚ TIENES COCHE. - Ty masz samochód 
• * USTED ESTÁ CANSADO. - Pan jest zmęczony. 
• * NOSOSTROS SOMOS POLACOS. - Jesteśmy Polakami.
• * ME DUELE LA CABEZA. - Boli mnie głowa.  
• * TE ESCRIBO MAÑANA. - Napiszę do ciebie jutro.
• * NO LO VEO. - Nie widzę go.  
• * TRÁENOS EL CAFÉ. - Przynieś nam kawę.

Zaimki osobowe w funkcji podmiotu 

Poniżej przedstawione są zaimki osobowe w funkcji podmiotu:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
yo (ja)	nosotros (my)
tú (ty)	nosotras (my)
él (on)	vosotros (wy)
ellas (ona)	vosotras (wy)
ello (ono, to)	ellos (oni)
usted (pan, pani)	ellas (one)
	ustedes (państwo)

  

• * zaimki USTED i USTEDES to formy grzecznościowe odpowiadające zaimkom TÚ iVOSOTROS (VOSOTRAS). Podobnie jak w języku polskim używa się ich w trzeciej osobie, na przykład: 
• - USTEDES VAN DE VACACIONES. - Państwo jadą na wakacje.
• - USTED EN RICO. - Pan jest bogaty.
• - ¿USTEDES SABEN HACERLO? - Czy państwo potrafią to zrobić? 

• * zaimek "my'' i ''wy'' mają dwa rodzaje: męski (NOSOTROS i VOSOTROS) oraz żeński (NOSOTRAS i VOSOTRAS). Rodzaju męskiego używa się dla grup męskoosobowej i mieszanych, natomiast rodzaju żeńskiego dla grup żeńskich, na przykład:
• - NOSOTRAS SOMOS POLACAS. - My jesteśmy Polakami
• - NOSOTROS SOIS AMERICIANOS. - Wy jesteście Amerykanami  
• - YO LEO MUCHOS LIBROS. ¿Y VOSOTROS? - Czytam dużo książek. A wy ? (do grupy męskiej lub mieszanej) 
• - YO LEO MUCHOS LIBROS. ¿Y VOSOTRAS? - Czytam dużo książek. A wy ? (do grupy żeńskiej)

• * należy pamiętać, że w języku hiszpańskim zaimek jest bardzo często opuszczany (podobnie jak w języku polskim). Po formie czasownika możemy rozpoznać, do której osoby odnosi się zdanie, na przykład: 
• - VAMOS DE VACACIONES EN ENERO. - Jedziemy na wakacje w styczniu.
• - ¿ERES DE ARGENTINA? - Czy jesteś z Argentyny?
• - ¿SON DE CHILE? - Czy oni są z Chile?  
• - ¿QUERÉIS TOMAR CAFÉ CONMIGO? - Chcecie napić się ze mną kawy?
• - TE LLAMRE. - Zadzwonię do ciebie. 
• - ¿QUÉ ESTÁ HACIENDO EL PADRE? ESTÁ LEYENDO UN PERIÓDICO. - Co robi ojciec? Czyta gazetę. 

• * zaimka nie wolno opuścić, gdy chcemy podkreślić wykonawce czynności lub osobę do której odnosi się wypowiedz (jest to tak znana funkcja emfatyczna), na przykład: 
• - ¿Y QUÉ ME DICES TÚ ? - A  co ty  mi powiesz? 
• - ¿EL NO VA AL CINE PERO TÚ, SÍ. - On nie idzie do kina, ale ty tak. 
• - LA RESPONSABLE ES ELLA. - To ona jest osoba odpowiedzialną. 
• - NOSOTROS VAMOS CONTIGO, NO ELLOS. - My idziemy z tobą nie oni.
• - YO LO PREPARO, SI QUIERES. - Ja to przygotuję, jeśli chcesz. 
• - ELLOS SON QUIENES HAN CONSTRUIDO ESA CASA. - To oni zbudowali ten dom.

• * zaimek ELLO nie jest używany w funkcji podmiotu, nigdy również nie odnosi się do przedmiotów, zwierząt czy ludzi. Jego funkcją jest zastępowanie całych zdań. Użycie zaimkaELLO jest rzadkie i często ma miejsce w języku literackim niż potocznym, na przykład:  
• - QUERÍA VIAJAR A SUECIA PERRO ELLO NO FUE POSIBLE POR FALTA DE DINERO. - Chciał pojechać do Szwecji, ale nie było to możliwe ze względu na brak pieniędzy.
• - TENEMOS MUCHO TRABAJO PENDIENTE. ELLO SIGNIFICA QUE TENEMOS QUE TRABAJAR EL FIN DE SEMANA. - Mamy dużo zaległej pracy. To oznacza, że musimy pracować w weekend.

Zaimki w funkcji dopełnienia bliższego  

Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego (complemento directo) zastępują w zdaniu rzeczowniki w funkcji biernika, które z reguły nie są wprowadzone przez przyimki i nie łączą się za pomocą przyimków z czasownikami.

Poniżej przedstawione są przyimki, których używamy w funkcji dopełnienia bliższego:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
me (mnie)	nos (nas)
te (cię, ciebie)	os (was)
lo (le) (go, jego, pana)	los (les) (ich, państwa)
la (ją, panią)	las (je, panie)

  

ESTER RELOJ ES MUY BONITO. LO HE COMPRADO PARA MI PADRE. Ten zegarek jest bardzo ładny. Kupiłem go dla mojego taty.

TE QUIERO MUCHO. Bardzo cię kocham.

VENDISTEIS ESA MESO?¿LA VENDISTEIS? Sprzedaliście ten stół? Sprzedaliście go?

MAÑANA HAREMOS COMPRAS. LOS HAREMOS MANAÑNA. Jutro zrobimy zakupy. Zrobimy je jutro.

Podwójne formy zaimków osobowych lo/le, los/les:

• * jeżeli dopełnieniem bliższym w zdaniu jest osoba, tego typu dopełnienie w języku hiszpańskim poprzedzone przyimkiem a, na przykład: 
• - VEO A DIEGO. Widzę Diego. 
• - ESPERAMOS A MARÍA Y JUAN. Czekamy na Marię i Juana. 
• - LA CONOCEN BIEN A ELLA Y NO ENTIENDO POR QUÉ LES SORPRENDE SU ACTUACIÓN. Znają ją dobrze i nie rozumiem, dlaczego dziwi ich jej zachowanie. 

• * używając zaimków osobowych w przypadku rzeczowników męskoosobowych mamy do wyboru formy lo/le i los/les, na przykład: 
  • - ADMIRO A JUAN. LO ADMIRO./LE ADMIRO. Podziwiam Juana. Podziwiam go.
  • - HAN DESPEDIDO AL SEÑOR SÁNCHEZ. LO HAN DESPEDIDO./LE HAN DESPEDIDO.Zwolnili pana Sánchez. Zwolnili go. 
  • - VEO A PACO Y ALFREDO. LOS VEO./LES VEO. Widzę Paco I Alfredo. Widzę ich.
   
• * w pozostałych przypadkach jedynymi właściwymi formami zaimka osobowego są formy lo, la, los, las, na przykład:
  • - ADMIRO A ANA. LA ADMIRO. Podziwiam Annę. Podziwiam ją.
  • - HAN DESPEDIDO A LA SEÑORA PAOLA MARTÍNEZ. LA HAN DESPIDIDO. Zwolnili panią Paolę Martinez. Zwolnili ją. 
  • - VEO ALGUNOS PERROS. LOS VEO. Widzę jakieś psy. Widzę je. 

Zaimek w funkcji dopełnienia bliższego zazwyczaj stoi przed czasownikiem. Istnieje jednak wiele sytuacji, w których zaimek pojawia się po czasowniku, przyłączając się do niego. 

O miejscu zaimka w zdaniu decydują następujące reguły:

• * w trybie rozkazującym (nie przeczącym) używamy zaimka po czasowniku, na przykład:
• - ¡COMPRA ESTE VESTIDO!¡CÓMPRALO! - Kup tę sukienkę! Kup ją!
• - ¡MIRAD EL CUADRO! ¡MIRADLO! - Spójrzcie na ten obraz! Spójrzcie na niego!
• - ¡FRIEQUE LOS PLATOS! ¡FRIÉGUELOS! - Proszę pozmywać naczynia! Proszę je pozmywać!
• - ¡LAVA EL COCHE! ¡LÁVALO! - Umyj samochód! Umyj go!

• * we wszystkich konstrukcjach z formą GERUNDIO (ESTANDO, LEYENDO, HACIENDO, etc.) zaimek może być użyty zarówno przed, jak i po czasowniku. Gdy używamy go przed czasownikiem, należy pamiętać, że musi pojawiać się przed czasownikiem w formie osobowej (posiłkowej), a nie bezpośrednio przed GERUNDIO, na przykład:
• - ESTOY LEYENDO EL LIBRO. ESTOY LEYÉNDOLO./LO ESTOY LEYENDO. - Czytam książkę, czytam ją. 
• - SIGO ESTUDIANDO ESPAÑOL. SIGO ESTUDIÁNDOLO./LO SIGO ESTUDIANDO. - Ciągle uczę się hiszpańskiego. Ciągle się go uczę. 
• - ESTÁ COMPRANDO ZAPATOS. ESTÁ COMPRÁNDOLOS./LOS ESTÁ COMPRANDO.- Kupuje buty. Kupuje je. 
• - ESTÁ BEBIENDO TÉ. ESTÁN BEBIÉNDOLO./LO ESTÁ BEBIENDO. - Piją herbatę. Piją ją. 

UWAGA! W konstrukcja z gerundio oraz w trybie rozkazującym afrimatywnym, gdy po dostawieniu zaimka akcent wyrazowy pada na trzecią sylabę od końca, pojawia się akcent graficzny, na przykład:

• - QUEREMOS TOMAR CAFÉ. QUEREMOS TOMARLO./LO DEBERÍAS TOMAR. - Chcemy wypić kawę. Chcemy ją wypić. 
• - DEBERÍAS TOMAR PARACETAMOL. DEBERÍAS TOMARLO./ LO DEBERÍAS TOMAR.- Powinieneś zażyć paracetamol. Powinieneś go zażyć.
• - SABEMOS HACER TORTILLA. SABEMOS HACERLA./LA SABEMOS HACER. -Umiemy robić tortillę. Umiemy ją robić. 
• - VAMOS A ORGANIZAR UNA FIESTA. VAMOS A ORGANIZARLA./LA VAMOS A ORGANIZAR. - Urządzimy imprezę. Urządzimy ją.

Zaimki w funkcji dopełnienia dalszego

Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia dalszego (complemento indirecto) zastępują w zdaniu rzeczownik w celowniku, które łączą się za pomocą przyimków z czasownikami.

Poniżej przedstawione są zaimki, których używamy w funkcji dopełnienia dalszego:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
me (mi)	nos (nam)
te (ci, tobie)	os (wam)
le (mu, jej, panu, pani)	les (im, panom, paniom, państwu)

MI MARIDO ME LEE EL PERIÓDICO. - Mój mąż czyta mi gazetę.
TE JURO QUE SOY INOCENTE. - Przysięgam ci, że jestem niewinny.
PRESTO EL COCHE A MI PADRE. LE PRESTO EL COCHE. - Pożyczam samochód ojcu. Pożyczam mu samochód. 

PREPARO EL DESAYUNO A NUESTROS HIJOS. LES PREPARO EL DESAYUNO. - Przygotowuję śniadanie naszym dzieciom. Przygotowuję im śniadanie.
NOS TELEFONEARON AYER. - Zadzwonili do nas wczoraj.
¿OS HAN PRESENTADO LOS RESULTADOS? - Przedstawiono wam wyniki?

W języku hiszpańskim w funkcji dopełnienia dalszego występują również tak zwane mocne, akcentowane formy zaimków.

Formy mocne zaimków prezentuje poniższa tabelka:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
a mí (mi, mnie)	a nosotros (nam) a nosotras (nam)
a ti (ci, tobie)	a vosotros (wam) a vosotras (wam)
a él (mu, jemu) a ella (jej)	a ellos (im) a ellas (im)

Formy mocne służą podkreśleniu formy słabych. Nie mogą występować w zdaniu samodzielnie bez form nieakcentowanych, na przykład:

• - ME HAN DADO EL ASCENSO. - Dali mi awans.
  - ME HAN DADO EL ASCENSO A MI. 
• - LE PRESTO EL DINERO. - Pożyczam jej pieniądze. 
• - LE PRESTO EL DINERO A ELLA. 

UWAGA! Formy mocne mogą występować samodzielnie w równoważnikach zdań, na przykład:

• - ¿A VOSOTROS? (Wam?)
• - A NOSOTROS NO. (Nam nie.)

Zaimek w funkcji dopełnienia dalszego w zdaniu stoi zazwyczaj przed czasownikiem, ale podobnie jak w przypadku zaimków dopełnienia bliższego, w niektórych przypadkach zaimek dopełnienia dalszego występuje po czasowniku, przyłączając się do niego:

• * w trybie rozkazującym afrimatywnym zaimek dopełnienia dalszego zawsze stoi po czasowniku, na przykład:
• - ¡PRESÉNTAME LOS RESULTADOS! - Przedstaw mi wyniki!  
• - ¡DALE UNA GALLETA! - Daj mu ciastko!
• - ¡COMPRADNOS HELADOS! - Kupcie nam lody!
• - ¡MÁNDALES EL PAQUETE! - Wyślij im paczkę! 

• * w konstrukcjach, w których występuje czasownik w formie osobowej i trybGERUNDIO, zaimek może stać przed czasownikiem w formie osobowej lub po formieGERUNDIO, na przykład:
• - ESTÁ COMPRÁNDOLE ALGÚN LIBRO./LE ESTÁ COMPRANDO ALGÚN LIBRO. - Kupuje mu jakąś książkę. 
• - ESTAMOS LIMPIÁNDOTE LA CASA./TE ESTAMOS LIMPIANDO LA CASA. - Sprzątamy ci dom.
• - ¿ESTÁN AYUDÁNDOLES?/¿LES ESTÁN AYUDANDO? - Pomagają im?

• * w konstrukcjach, w których występuje czasownik w formie osobowej i bezokolicznik, zaimek może stać przed czasownikiem w formie osobowej albo przyłączyć się do formy bezokolicznika, na przykład: 
• - QUIERO COMPRARTE ALGO./TE QUIERO COMPRAR ALGO. - Chcę ci coś kupić. 
• - INTENTO AYUDARLES./LES INTENTO AYUDAR. - Próbuję im pomóc. 
• - TIENES QUE ENVIARLE LA CARTA./LE TIENES QUE ENVIAR LA CARTA. - Musisz wysłać mu list.

Łączenie zaimków osobowych 

Zaimki osobowe w funkcji dopełnienia bliższego i dalszego mogą występować w zdaniu razem. Zawsze jednak pojawiają się w określonej kolejności:

• * zaimek w funkcji dopełnienia dalszego występuje w zdaniu jako pierwszy, a zaimek w funkcji dopełnienia bliższego - jako drugi, na przykład:
• - DOY EL REGALO A A VOSOTROS. OS LO DOY. - Daję wam prezent. Daję wam go 
• - ¿ME VENDES EL TRAJE A MÍ? ¿ME LO VENDES A MÍ? - Sprzedasz mi garnitur? Sprzedasz mi go?
• - NO TE LO QUIERO DAR. -Nie chcę ci tego dać.
• - NO NOS LAS LAS PRESTARON. - Nie pożyczyli nam ich.
• - ¡TRÁIGANOSLAS! -Proszę nam je przynieść.
• - ¡DÍMELO! - Powiedz mi to. 

UWAGA! Połączenie zaimków dopełnienia dalszego le i les z zaimkami dopełnienia bliższegolo/la i los/las jest nieprawidłowe. Gdy zdanie wymaga użycia obyDwu zaimki dopełnienia dalszego zastępujemy se, na przykład: 

• - REGALO A FLOR A TINA. SE LA REGALO. - Daję kwiat Tinie. Daję go jej.
• - ENVIARON EL MENSAJE A LAS PADRES. SE LO ENVIARON. - Wysłali wiadomość rodzicom. WYSŁALI JĄ IM.
• - NO HEMOS DADO EL INFORME AL JEFE. NO SE LO HEMOS DADO. - Nie daliśmy raportu szefowi. Nie daliśmy mu go. 
• - ¡PRESTA EL COCHE A MARCO! ¡PRÉSTASELO! - Pożycz samochód Marcowi. Pożycz mu go.
• * zaimek se w funkcji dopełnienia dalszego używamy zarówno dla trzeciej osoby liczby pojedynczej, jak i mnogiej. Aby wiedzieć dokładnie, o kim mówimy, często na końcu zdania używa się w pełnej formy dopełnienia dalszego, na przykład:
• - SE LO DOY A MANUEL. - Daję mu to. Daję to Manuelowi. 
• - SE LAS TRAEMOS A JUANA. - Przynosimy je jej. Przynosimy je Juanie.
• - NO SE LO DIGAS A ERICA. - Nie mów jej tego. Nie mów tego Erice. 
• -  ¡DÍSELO AL CAMARERO! - Powiedz mu to! Powiedz to kelnerowi! 

Pronombre reflexivo  

W języku hiszpańskim zaimek zwrotny (pronombre reflexivo) odmienia się przez osoby.

Odmianę zaimka zwrotnego se (się) prezentuje poniższa tabelka:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
me	nos
te	os
se	se

Zaimek zwrotny używany jest z czasownikami zwrotnymi, na przykład:

• * AFEITARSE - golić się,
• * BAÑARSE - kąpać się,
• * LAVARSE - myć się,
• * LLAMARSE - nazywać się,
• * PEINARSE - czesać się, 
• * SENTIRSE - czuć się

UWAGA! Nie wszystkie hiszpańskie czasowniki zwrotne mają odpowiednik zwrotny w języku polskim. I odwrotnie: niektóre polskie czasowniki zwrotne nie są zwrotnymi w języku hiszpańskim, na przykład: 

• * ACORDARSE - pamiętać
• * EMPEZAR - zaczynać
• * OLVIDAR(SE) - zapominać
• * TERMINAR - kończyć się 

Zaimek zwrotny może występować przed lub po czasowniku:

• * zaimek zwrotny występuje przed czasownikiem w formach osobowych, na przykład:
• - ¿TE LLAMAS INÉS GÓMEZ? - Nazywasz się Inés Gómez?
• - SE PEINA, SE AFEITA U SALE DE CASA. - Czesze się, goli i wychodzi z domu.
• - ¡NO OS OLVIDÉIS DE MARÍA! - Nie zapomnijcie o Maríi!
•  * zaimek zwrotny przyłącza się do formy bezokolicznika, na przykład:
• - ¿QUIERES OLVIDARTE DE ELLA? - Chcesz o niej zapomnieć? 
• - VOY A SENTARME AQUÍ. - Usiądę tutaj. 
• - DESPUÉS DE BAÑARME SUELO DESAYUNAR. - Po kąpieli zazwyczaj jem śniadanie. 

Pronombre posesivo - zaimek dzierżawczy 

W języku hiszpańskim występują dwie formy zaimka dzierżawczego (pronombre posesivo):

• * formy słabe, nieakcentowane (często nazywane ajetivos posesivos)
• * formy mocne, akcentowane 

Formy słabe zaimka dzierżawczego: 

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
mi (mój)	mis (moje)
tu (twój)	tus (twoje)
su (jego, jej)	sus (jego, jej)
nuestro (nasz) nuestra (nasza)	nuestros (nasi) nuestras (nasze)
vuestro (wasz) vuestra (wasza)	vuestros (wasi) vuestras (wasze)
su (ich)	sus (ich)

• * formy słabe zaimków dzierżawczych odmieniają się przez rodzaje tylko w pierwszej i drugiej osobie liczby mnogiej. W pozostałych osobach jest tylko jeden rodzaj, na przykład:
• - MI NOMBRE - moje imię 
• - MI HERMANA - moja siostra 
• - TU COCHE - twój samochód 
• - TU ROPA - twoje uranie
• - NUESTRO PADRE - nasz ojciec
• - NUESTRA MADRE - nasza matka 
• * wszystkie zaimki dzierżawcze przyjmuką liczbę i rodzaj określonego rzeczownika, a nie osoby - posiadacza, na przykład: 
• - ÉSTE ES MI COCHE. - To mój samochód.
• - ÉSTOS SON MIS COCHES. - To są moje samochody.
• - ME HA PRESTADO SU LIBRO. - Pożyczył mi swoją książkę. 
• - ME HAN PRESTADO SUS LIBROS. - Pożyczył mi swoje ksiażki.

UWAGA! Zdania z zaimkami su/sus często są wieloznaczne. Ich sens zazwyczaj wynika z kontekstu, na przykład:

• - SU COCHE ES GRANDE. - Jego (jej, ich) samochód jest duży. 
• - SUS COCHES SON GRANDES. - Jego (jej, ich) samochody są duże. 
• * forma słaba zaimka dzierżawczego występuje przed określanym rzeczownikiem, na przykład:
• - ÉSTE NO ES SU PISO, ES DE MI HERMANA. - To nie jego (jej, ich) mieszkanie, lecz mojej siostry. 
• - NUESTRA ABUELA TIENE 80 AÑOS. - Nasza babcia ma 80 lat. 
• - ¡QUEDEMOS EN VUESTRA CASA! - Spotkajmy się w waszym domu! 
• - SUS ZAPATOS NO CUESTAN TANTO COMO MIS BOTAS. - Jego (jej, ich) buty nie kosztują tyle, ile moje kozaki. 

Formy mocne zaimka dzierżawczego:

LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
mío, mía (mój, moja)	míos, mías (moi, moje)
tuyo, tuya (twój, twoja)	tuyos, tuyas (twoi, twoje)
suyo, suya (jego/jej)	suyos, suyas (jego/jej)
nuestro, nuestra (nasz, nasza)	nuestros, nuestras (nasi, nasze)
vuestro, vuestra (wasz, wasza)	vuestros, vuestras (wasi, wasze)
suyo, suya (ich)	suyos, suyas (ich)

• * rodzaj i liczba formy mocnej zaimka dzierżawczego, tak jak w przypadku formy słabej, zgadza się z określanym rzeczownikiem, a nie z osobą, która go posiada. W odróżnieniu od form słabych, wszystkie formy mocne odmieniają się przez rodzaje i stawiane są po określonym rzeczowniku, na przykład: 
• - ES UN HIJO MÍO. - To jeden z moich synów. 
• - FUE ALLÍ CON UNA AMIGA SUYA. - Pojechał tam ze swoją koleżanką. 
• - SON COSAS VUESTRAS, NO QUIERO METERME. - To wasza sprawa, nie chcę się wtrącać. 
• * formy mocne mogą również występować w zdaniu samodzielnie, na przykład: 
• - ESTOS DOCUMENTOS, ¿SON TUYOS? - Czy to twoje dokumenty? 
• - ¿ES TUYO ESTE PARAQUAS? - Czy to twój parasol? 
• - MI COCHE ES MÁS GRANDE QUE EL TUYO. - Mój samochód jest większy od twojego. 

Pronombre demostrativo - zaimek wskazujący
Zaimki wskazujące (pronombres demostrativos) określają odległość danej osoby, zwierzęcia lub przedmiotu od rozmówcy.
W języku hiszpańskim zaimki wskazujące mają trzy stopnie i dzielą się na dwie grupy: odmienne i nieodmienne.

Formy zaimków wskazującyh odmiennych:

	LICZBA POJEDYNCZA	LICZBA MNOGA
I STOPIEŃ ODDALENIA	este, esta (ten, ta)	estos, estas (ci, te)
II STOPIEŃ ODDALENIA	ese, esa (ten/tamten, ta/tamta)	esos, esas (ci/tamci, te/tamte)
III STOPIEŃ ODDALENIA	aquel, aquella (tamten, tamta)	aquellos, aquellas (tamci, tamte)

Powyższe zaimki wskazujące używane są zawsze przed określanym rzeczownikiem, z którym zgadzają się pod względem rodzaju i liczby, na przykład:

• - Me gusta este vestido. - Podoba mi się ta sukienka. 
• - Estos estudiantes trabajan mucho. - Ci studenci dużo pracują. 
• - Ese negocio todavía está abierto. - Ten (tamten) sklep jest jeszcze otwarty. 
• - No te preocupes por esas tonterías. - Nie przejmuj się tymi głupstwami. 
• - Aquel viaje fue el mejor de mi vida. - Tamta podróż była najlepszą w moim życiu. 
• - Aquell casa es nuestra. - Tamten dom jest nasz. 
• * I stopień oddalenia wskazuje na osoby, zwięrzęta, przedmioty, które znajdują się najbliżej osoby mówiącej lub do niej należą, na przykład:
• - ESTE TELÉFONO FUNCIONA MUY BIEN. - Ten telefon bardzo dobrze działa. 
• - ESTE MALETA ES MÍA. - Ta walizka jest moja. 
• - ESTOS BOCADILLOS LOS HA PREPARADO MI MADRE. - Te kanapki przygotowaøa moja matka. 
• - ESTAS CHICAS SON DE VARSOVIA. - Te dziewczyny są z Warszawy. 
• * II stopień oddalenia wskazuje na osoby, zwierzęta, przedmioty, które znajdują się w pewnej (niewielkiej) odległości od osoby mówiącej lub należą do rozmówcy, na przykład: 
• - ESE JERSEY TE QUEDA MUY BIEN. - Ten sweter dobrze na tobie leży. 
• - ESA CALLE ES MÁS ANCHA QUE ÉSTA. - Tamta ulica jest szersza od tej. 
• - ESOS ÁRBOLES DAN MUCHA FRUTA. - Te (tamte) drzewa rodzą dużo owoców. 
• - ESAS MUCHACHAS ME PARECEN IGUALES. - Te (tamte) dziewczynki wyglądają identycznie. 
• * III stopień oddalenia odnosi się do osób, zwierząt, przedmiotów, które znajdują się daleko zarówno od osoby mówiącej, jak i od rozmówcy lub znajdują się bardzo daleko tylko od osoby mówiącej, na przykład: 
• - AQUEL SEÑOR ESTÁ DEMASIADO LEJOS PARA LLAMARLE. - Tamten pan jest za daleko,  żeby go zawołać. 
• - AQUELLA CHICA ES LA MÁS BONITA, ¿NO CREES? - Tamta dziewczyna jest najładniejsza, nie uważasz? 
• - AQUELLOS ÁRBOLES HAY QUE CORTALOS. - Trzeba wyciąć tamte drzewa. 
• - AQUELLAS SILLAS SON MÁS GRANDES QUE ÉSTAS. - Tamte krzesła są większe od tych. 

UWAGA! Odmienne zaimki wskazujące mają również formy akcentowane. W odróżnieniu od form nieakcentowanych, nie używa się ich przed określanym rzeczownikiem, lecz samodzielnie, na przykład:

• - ESTE CHICO ES QUAPO. ÉSTE ES GUAPO. - Ten chłopak jest przystojny. Ten jest przystojny. 
• - ESTA CHICA ME GUSTA MUCHO, PERO AQUÉLLA, NO. - Ten dom mi się podoba, ale tamten nie. 
• - AQUÉL ES EL EDIFICIO AL QUE VAMOS. - Budynek, do którego idziemy, to tamten. 

Formy zaimków wskazujących nieodmiennych:

I STOPIEŃ ODDALENIA	esto (to)
II STOPIEŃ ODDALENIA	eso (to, tamto)
III STOPIEŃ ODDALENIA	aquello (tamto)

Zaimki wskazujące nieodmienne używane są samodzielnie. Nigdy nie poprzedzają (nie określają) rzeczownika, na przykład:

• - ESTO NO ES NUESTRO. - To nie jest nasze. 
• - ESTO ES UNA HERRAMIENTO ÚTIL, ¿VERDAD? - To przydatne narzędzie, prawda? 
• - LO QUE QUIERO COMER ES ESO. - Chcę zjeść tamto (to). 
• - AQUELLO HAY QUE LIMPIARLO. - Tamto trzeba wyczyścić. 
• - AQUELLO DEBE ESTAR AQUÍ. - Tamto powinno stać tutaj. 

Pronombre interrogativo - zaimek pytajny 

W języku hiszpańskim są cztery zaimki pytajne (pronombres interrogativos):

• - QUÉ (co)
• - QUIÉN (kto)
• - CUÁNTO (ile) 
• - CUÁL (który, jaki)

Nieodmiennym zaimkiem pytajnym jest QUÉ (co):

• * zaimek pytajny QUÉ występuje w pytaniach w znaczeniu "co?", "jaki?", "który?", na przykład:
• -  ¿QUÉ HAY AQUÍ? - Co tu jest?
• - ¿QUÉ LE PASA A EVA? - Co się dzieje z Evą? 
• - ¿QUÉ TIPO DE MÚSICA TE GUSTA MÁS? - Jaki rodzaj muzyki najbardziej ci się podoba? 
• - ¿QUÉ TALLA QUIERE PROBAR? - Jaki rozmiar chce pan (pani) przymierzyć?

Zaimek QUE występuje również w zdaniach wykrzyknikowych w znaczeniu "co!", "co za (,,,)!", na przykład:

• - Qué coche! - Co za samochód! 
• - Qué pareja más elegante! - Co za elegancka para! 
• - Qué haces! - Co robisz! 

Zaimki pytajne odmienne przedstawione są poniżej:

LICZBA POJEDYNCZA		LICZBA MNOGA
RODZAJ MĘSKI	RODZAJ ŻEŃSKI	RODZAJ MĘSKI	RODZAJ ŻEŃSKI
quién	quién	quiénes	quiénes
cuánto	cuánta	cuántos	cuántas
cuál	cuál	cuáles	cuáles

• * zaimek QUIÉN (kto) ma formę liczby pojedynczej i mnogiej, ale nie odmienia się przez rodzaje, na przykład: 
• - ¿QUIÉN ES AQUELLA MUJER? - Kim jest ta kobieta?
• - ¿QUIÉN ES AQUEL HOMBRE? - Kim jest tamten mężczyzna?
• - ¿QUIÉNES SON TUS PADRES? - Kim są twoi rodzice?
• - ¿QUIÉNES SON ESTAS MUJERES? - Kim są te kobiety?
• * zaimek CUÁNTO (ile) odmienia się przez liczbę i rodzaj, na przykład: 
• - ¿CUÁNTO CUESTO? - Ile to kosztuje? 
• - ¿CUÁNTO AZÚCAR PONES EN EL TÉ? - Ile cukru dodajesz do herbaty?
• - ¿CUÁNTOS LIBROS TIENES? - Ile masz książek?
• - ¿CUÁNTOAS HORAS HAY QUE ESPERAR? - Ile godzin trzeba czekać?
• * zaimek CUÁL  (który, jaki) ma formę liczby pojedynczej i mnogiej, ale nie odmienia się przez rodzaje, na przykład:
• - ¿CUÁL DE ELLOS PREFIERES? - Którego z nich wolisz? 
• - ¿CUÁL ES TU CASA: ÉSTA O ÉSA? - Który dom jest twój: ten czy tamten? 
• - ¿CUÁLES SON SUS HIJOS? - Które dzieci są jego?
• - ¿CUÁLES SON VUESTRAS IDEAS? - Jakie są wasze pomysły? 

Pronombres relativos - zaimki względne
Zaimki względne (pronombre relativos) zastępują rzeczownik i łączą zdanie podrzędne z nadrzędnym. Wyróżniamy zaimki względne nieodmienne i odmienne.

Nieodmienne zaimki względne to:

• * zaimek QUE (który) odnosi się do osób i przedmiotów, na przykład: 
• - EL CHICO QUE ESTÁ ALLÍ NO PARECE CONTENTO. - Chłopak, który tam stoi, nie wygląda na zadowolonego.
• - La lámpara que me diste me sirve bien. - Lampa, którą mi dałeś, dobrze mi służy. 
• - Los árboles que han cortado todavía están aquí. - Drzewa, które ścieli, ciągle tu leżą.
• - El zumo que bebemos es muy rico. - Sok, który pijemy, jest bardzo smaczny.

• * zaimek LO QUE (to co) może występować na początku zdania lub łączyć zdanie nadrzędne z podrzędnym. Pełni funkcję podmiotu zdania podrzędnego, na przykład:
• - UN POCO DE ENSALADA ES LO QUE ME APETECE. - Sałatka to jest to, na co mam ochotę. 
• - NO ME CONVENCE LO QUE DICES. - Nie przekonuje mnie to, co mówisz.
• - LO QUE NECESITO SON UNOS DÍAS LIBRES. -To, czego potrzebuję, to kilka dni wolnych. 
• - Lo que se fabrica aquí son frigoríficos. -To, co się tutaj produkuje, to lodówki. 

• * zaimek LO CUAL (coś, co) uzupełnia informację zawartą w zdaniu nadrzędnym. Nigdy nie występuje na początku zdania. Pełni funkcję podmiotu zdania podrzędnego, na przykład:
• - DIJO QUE ERA INFELIZ, LO CUAL NO ME DEJÓ INDIFERENTE. - Powiedział, że jest nieszczęśliwy, co mnie poruszyło.
• - NO DUERME MUCHO, LO CUAL TIENE MUCHA INFLUENCIA EN SU ESTADO DE ÁNIMO. -Nie śpi dużo, co ma duży wpływ na jej samopoczucie. 
• - TRABAJA Y ESTUDIA, POR LO CUAL CASI NO TIENE TIEMPO LIBRE. - Studiuje i pracuje, przez co prawie nie ma wolnego czasu.

Odmienne zaimki względne to:

LICZBA POJEDYNCZA		LICZBA MNOGA
RODZAJ MĘSKI	RODZAJ ŻEŃSKI	RODZAJ MĘSKI	RODZAJ ŻEŃSKI
cuanto	cuanta	cuantos	cuantas
cuyo	cuya	cuyos	cuyas
quien	quien	quienes	quienes
el que	la que	los que	las que
el cual	la cual	los cuales	las cuales

• * zaimek CUANTO (tyle ile, wszystko co) jest stosunkowo rzadko używany, na przykład:
• - CORRE CUANTO PUEDAS. - Biegnij tyle, ile będziesz mógł. 
• - COME CUANTO TE APETEZCA. - Jedz tyle, na ile masz ochotę. 
• - CUANTO MÁS LEAS, MÁS SOBRÁS. - Im więcej będziesz czytać, tym więcej będziesz wiedzieć. 
• - VINIERON CUANTOS PUDIERON. - Przyszli wszyscy, którzy mogli.

• * zaimek CUYO (którego) występuje głównie w języku pisanym i formalnym. Odnosi się zarówno do osób, jak i przedmiotów. Wprowadzone przez niego zdanie podrzędne dostarcza dodatkowych informacji na temat podmiotu zdania nadrzędnego, na przykład:
• - ESTE LIBRO CUYO AUTOR MURIÓ HACE POCO ES FENOMENAL. - Ta książka, której autor zmarł niedawno, jest cudowna. 
• - EL CHICO CUYA MADRE ES DENTISTA NO HA VENIDO HOY A CLASE. - Ten chłopiec, którego matka jest dentystką, nie przyszedł dziś na zajęcia.
• - JUANA CUYO MARIDO ACABA DE VENIR ESTÁ ENFERMA. - Juana, której mąż właśnie przyszedł, jest chora. 
• - LAS CAMISAS CUYOS PRECIOS NOS SORPRENDIERON TANTO SON DE MUY BUENA CALIDAD. - Koszule, których ceny tak nas zaskoczyły, są bardzo dobrej jakości.

UWAGA! Rodzaj i liczba zaimka CUYO zgadza się z następującym po nim rzeczownikiem, a nie z podmiotem zdania.

• * zaimek QUIEN (który) używany jest wyłącznie w stosunku do osób. Występuje zarówno na początku, jak i w środku zdania, na przykład:
• - FUISTE TÚ QUIEN LO HIZO. - Ty to zrobiłeś. 
• - ESTOY HABLANDO CON QUIEN HAS QUEDADO. - Rozmawiam z osobą, z którą się umówiłaś.
• - ¿POR QUIÉN PREGUNTAS? - O kogo pytasz? 
• - QUIEN COME MUCHO, SE PONE GORDO. - Ten, kto dużo je, tyje.

• * zaimek EL QUE (który) używany jest w podobnych sytuacjach co zaimek quien, na przykład:
• - EL QUE/QUIEN TRABAJA MÁS, GANA MÁS DINERO. - Kto więcej pracuje, więcej zarabia. 
• - LA QUE/QUIEN ESTÁ ALLÍ ES LA HERMANA DE JUAN. - Dziewczyna, która tam stoi, to siostra Juana. 
• - LOS QUE/QUIENES NO SE QUEJAN, PARECEN MÁS FELICES. - Osoby, które nie narzekają, wyglądają na szczęśliwsze.

• * zaimek EL CUAL (który) odnosi się do przedmiotów i osób. Może występować po przyimku, na przykład:
• - ESTA ES LA PERSONA CON LA CUAL DEBES HABLAR SOBRE EL ASUNTO. - To jest osoba, z którą powinieneś porozmawiać o tej sprawie. 
• - LA CALLE EN LA CUAL CONSTRUYEN EL VIADUCTO ES MUY ESTRECHA. - Ulica, nad którą budują wiadukt, jest bardzo wąska. 
• - LA HERRAMIENTA SIN LA CUAL NO SE PUEDE VIVIR ES EL ORDENADOR. - Narzędziem pracy, bez którego nie da się żyć, jest komputer.

Deberes - praca domowa

Wszelką pracę domową możecie pobrać z folderu: [klik].

1.1 Przeczytaj.
1.2 Podkreśl słowa w tekście.
1.3 Uzupełnij tabelkę.
1.4 Połącz.
1.5 Uzupełnij odpowiednimi słowami z ramki.
1.7 Co oznaczają te słowa? Zapytaj profesora albo użyj słownika.
1.8 Przeczytaj.
1.9 Pomyśl o osobie z klasy i jaka jest, zanim powiesz jej imię. Twój przyjaciel będzie musiał zgadnąć kto to.
2.1 Pamiętasz Felipe? To jest jego rodzina. (Należy przeczytać tekst).
2.2 Z przyjacielem, uzupełnij w chmurkach drzewo genealogiczne królewskiej rodziny.
3.2 Pomóż uzupełnić ramkę.
3.3 Przed przeczytaniem, odpowiedź na pytania. Potem, przeczytaj tekst i sprawdź swoje odpowiedzi.
3.3.1 Przeczytaj i wypisz informację. Potem odpowiedź na pytania.
+ opisz podobnie swoją rodzinę. 

3.6 Wraz ze zdjęciem swojej rodziny albo przyjaciela, opisz jaki jest albo jacy są.


Na dzisiaj to koniec. Czas na ogarnięcie lekcji macie do 22 września, czyli 2 tygodnie. Potem omówimy sobie ciuchy i rozpiszemy sobie kilka dialogów z przymierzalni.


Jak Wam podoba się lekcja? :>